یکی از مشکلات رایجی که ممکن است برای خیلی از افراد به وجود بیاید، خشکی دهان است. به طور معمول زمانی که غدد بزاقی در دهان، بزاق کافی را تولید نکند خشکی دهان رخ می دهد. این بیماری نشانه کم آبی بدن بوده یعنی به اندازه کافی در بدن خود، مایع برای تولید بزاق ندارید. افراد مبتلا به خشکی دهان، باید این مسئله را خیلی جدی بگیرند و به دنبال روشی برای برطرف کردن آن باشند. اگر می خواهید بدانید اصلی ترین علت خشکی دهان چیست و با علائم، دلایل، درمان و پیشگیری این مشکل نیز بیشتر آشنا شوید، توصیه می کنیم ادامه مطلب را از دست ندهید.
علت خشکی دهان چیست؟
همان طور که قبلاً هم ذکر شد در شرایطی که غدد بزاقی دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان نمی سازد، خشکی دهان یا اگزوستوما رخ می دهد. این بیماری اغلب به دلیل افزایش سن، رادیو درمانی سرطانی یا به دلیل عوارض برخی از داروها به وجود می آید. بزاق دهان با خنثی کردن محصولات اسیدی باکتری ها، شستن ذرات غذا و جلوگیری از رشد باکتری ها، مانع پوسیدگی دندان می شود. همچنین توانایی فرد را بری چشیدن طعم ها بهتر کرده و موجب هضم سریع تر غذا خواهد شد. خشکی دهان و کم شدن بزاق، می تواند روی سلامتی فرد، سلامتی دندان ها و لثه ها تاثیر بگذارد.
خشکی دهان چیست؟
علائم بروز خشکی دهان
خشکی دهان اغلب اوقات با علائم مختلفی بروز می دهد و می تواند بسیار آزار دهنده باشد. یکی از علائم اولیه این مشکل، احساس ناراحتی و درد مداوم در بخش های مختلف دهان است. به غیر از این، خشک شدن دهان بر حس چشایی تان هم می تواند تأثیر بگذارد. تغییر طعم دهان، بوی بد دهان و خشک شدن پوست لب، از دیگر علائم بروز خشکی دهان هستند که نمی توان آن ها را نادیده گرفت.
اصلی ترین دلایل خشکی دهان
به طور کلی عوامل زیادی می توانند خطر مبتلا مشکل خشکی دهان را افزایش دهند و موجب شوند این بیماری، تا طولانی مدت ادامه داشته باشد. در ادامه چند نمونه از دلایلی که باعث رخ دادن خشکی دهان می شود، برای شما ذکر شده است.
مصرف داروها
یکی از دلایل اصلی خشکی دهان، مصرف دارو است . داروها می توانند در ایجاد خشکی دهان نقش بسزایی داشته باشند. بسیاری از داروها مانند داروهای ضد حساسیت، آنتی هیستامین ها، داروهای فشار خون، داروهای ضد افسردگی، دیورتیک ها می توانند باعث کاهش بزاق شوند و در نتیجه دهان را خشک کنند. البته مهم است بدانید که همه داروها باعث خشکی دهان نمی شوند. اما و اگر در مصرف داروی خاصی باعث این عارضه شدید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
افزایش سن
بعضی از افراد با افزایش سن، ممکن است مبتلا به خشکی دهان شوند. دلیل این بیماری، معمولا استفاده از داروهای خاص، تغذیه ناکافی، تغییر در توانایی بدن برای پردازش دارو و بیماری های مزمن است. در هر صورت سعی کنید نسبت به این موضوع بی تفاوت نباشید و مسئله را با یک متخصص در میان بگذارید.
وجود برخی بیمارها
برخی از بیماری ها نیز در خشکی دهان نقش دارند. یکی از شایع ترین علت های خشک شدن مزمن دهان، سندرم شوگرن است. علاوه بر آن بیماری هایی همچون بیماری های گوارشی، دیابت، بیماری پارکینسون و HIV/AIDS هم در خشکی دهان نقش مؤثری دارند. بنابراین اگر دچار این بیماری ها شدید، سریعاً درمان خود را شروع کنید تا شاهد علائم جدی تری نباشید.
کم آبی بدن
شرایطی مانند استفراغ، از دست دادن خون، سوختگی، اسهال، تعریق بیش از حد و عدم مصرف مایعات به میران کافی، می توانند باعث کم آبی بدن شوند. به همین دلیل سعی کنید در طول روز به اندازه کافی آب و مایعات بنوشید و جلوی از دست رفتن آب بدن را بگیرید.
سبک زندگی
گاهی اوقات سبک زندگی نادرست هم در خشکی دهان نقش دارد. به طور مثال قلیان کشیدن، مصرف سیگار، مصرف بیش از حد کافئین و تنفس از طریق دهان به ویژه هنگام خواب، باعث خشک شدن دهان و تشدید این بیماری خواهند شد. پس تا حد امکان سعی کنید سبک زندگی اشتباه خود را تغییر دهید و از عوامل تأثیر گذار در این مشکل، دوری کنید.
اضطراب
زمانی که به فرد استرس وارد شود، سطح ترشح هورمون کورتیزول افزایش پیدا می کند که به آن هورمون استرس هم گفته می شود. اگر سطح کورتیزول در بزاق افزایش پیدا کند، ترکیب بزاق تغییر می کند و باعث خشک شدن دهان خواهد شد. برای جلوگیری از بروز این مشکل، توصیه می شود از راهکارهای کاهش دهنده استرس بهره بگیرید و خیلی استرس نداشته باشید.
آسیب های عصبی
جراحی یا آسیبی که باعث ایجاد مشکل در عصب ناحیه گردن و سر شود در نتیجه می تواند منجر به خشکی دهان شود. از این رو اگر دچار آسیب عصبی شده اید، درمان خود را ادامه دهید و از توصیه های پزشک تان سرپیچی نکنید.
اصلی ترین دلایل خشکی دهان
روش های درمانی برای رفع خشکی دهان
با مرطوب نگه داشتن هوای محیط زندگی خود، می توانید به درمان خشکی دهان کمک کنید. این کار در فصل های خشک یا در آب و هوای خشک بسیار تاثیر گذار است. استفاده از یک مرطوب کننده در محل کار یا اتاق خواب به افزایش رطوبت هوا کمک کرده و احتمال زروستومیا را کاهش می دهد .
فراموش نکنید برای مبارزه با خشکی دهان، مصرف آب کافی ضروری است. بنابراین اگر می خواهید بدن خود را به خوبی هیدراته نگه دارید باید سعی کنید تلاش آگاهانه ای برای نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز انجام دهید. علاوه بر این موارد، درمان طبیعی و مراقبت های خانگی هم وجود دارد که به کاهش خشکی دهان کمک می کند.
مکیدن آب نبات های بدون قند و جویدن آدامس بدون قند، بزاق دهان را تحریک می کنند. همچنین دمنوش های گیاهی می توانند غدد بزاقی دهان را تشویق نمایند تا بزاق بیشتری ترشح شود و به طور موقت زروستومیا را تسکین دهند. دقت داشته باشید برخی داروها هم به افزایش بزاق دهان به صورت مصنوعی کمک می کنند. این محصولات برای تقلید از خواص بزاق طبیعی طراحی شده اند و در صورت نیاز می توانید از آن استفاده کرد. آن ها در اشکال مختلف مانند مایع، اسپری و ژل وجود دارند. البته بهتر است برای پیدا کردن محصولی مناسب در رابطه با نیازهای خاص خود، با یک داروساز یا دندانپزشک صحبت کنید.
روش های درمانی برای رفع خشکی دهان
بیشتر بخوانید: معرفی انواع ساکشن دندانپزشکی
پیشگیری از خشک شدن دهان
با انجام دادن بعضی از تغییرات در سبک زندگی خود می توانید به کاهش دفعات بروز خشکی دهان و کاهش علائم آن کمک کنید. برخی از تغییرات و اقداماتی که به پیشگیری از این مسئله کمک می کند، در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.
- با نوشیدن زیاد آب در طول روز می توانید به بدن کمک کنید تا عملکرد خود را به خوبی انجام دهد. مصرف منظم آب به حفظ رطوبت دهان و مبارزه با خشک شدن دهان کمک می کند.
- دقت داشته باشید مصرف دخانیات و کشیدن سیگار خشکی دهان را بیشتر کرده و موجب بدتر شدن سایر مشکلات سلامت دهان می شود. اما با ترک کردن سیگار می توانید به بهبود و کاهش خشکی دهان کمک کنید.
- اگر به جای نفس کشیدن با دهان با بینی نفس بکشید، به مرطوب نگه داشتن حفره دهان کمک خواهید کرد. در صورتی که آلرژی یا گرفتگی بینی دارید و تنفس برای شما دشوار است، به دنبال درمان پزشکی مناسب باشید.
- بعضی از دهان شویه ها دارای الکل هستند که به بیشتر خشک شدن دهان کمک می کند. اگر از دهان شویه استفاده می کنید، بهتر است دهان شویه های بدون الکل را انتخاب کنید که مخصوص خشکی دهان هستند.
- کافئین دارای اثرات ادرار آور بوده و موجب تشدید علائم خشکی دهان و دفع آب بدن می شود . بنابراین مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند نوشابه، قهوه، چای را کاهش دهید و به جای نوشیدن آن ها، دمنوش های گیاهی یا آب را انتخاب کنید.
- برای تشخیص دادن مشکلاتی مربوط به دهان و دندان، بهتر است هر ۶ ماه یک بار معاینات دندان پزشکی انجام دهید تا اگر مشکلی وجود دارد، زودتر متوجه شوید. دندانپزشک می تواند شما را با علائم خشکی دهان و نحوه درمان آشنا کند. از این طریق می توانید درمان بهتری داشته باشید.
- داشتن یک برنامه خوب در رابطه با مراقبت از دهان و دندان، برای جلوگیری از مشکلات خشک شدن داخل دهان ضروری است. باید دندان های خود را حداقل ۲ بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید، روزانه از نخ دندان استفاده کنید و از دهان شویه های بدون الکل نیز بهره بگیرید .
کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان می شود؟
دقت داشته باشید در اکثر مواقع، کمبود ریبوفلاوین یا ویتامین A باعث خشکی دهان می شود. علاوه بر آن رژیم غذایی ویتامین D ناکافی هم باعث خشک شدن دهان خواهد شد که علائم آن شامل طعم فلزی یا تلخ، احساس سوزش و خشکی در دهان است. سعی کنید این علائم را به خوبی بشناسید و در صورت بروز، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان می شود؟
بیشتر بخوانید: تجهیزات تصویربرداری دندانپزشکی
نتایج و اثرات خشکی دهان
همان طور که می دانید؛ بزاق دهان در هضم مواد غذایی نقش دارد. در چنین شرایطی کاهش بزاق دهان می تواند از بین رفتن باقی مانده های مواد غذایی را تحت تأثیر قرار دهد. همین به تنهایی باعث عفونت های دهانی و پوسیدگی دندان ها خصوصاً پوسیدگی تاج دندان می شود که می تواند مشکلاتی برای صحبت کردن ایجاد کند. در نتیجه، در موارد شدیدتر، خشکی دهان مانع از جویدن و بلع مواد غذایی می شود که ممکن است، کمبودهای غذایی را با خود به همراه داشته باشد.
کلام آخر
خشکی دهان در حالت کلی نشان دهنده یک بیماری زمینه ای است که نیاز به درمان دارد. برای پیشگیری و رفع این مشکل، می توانید از درمان های خانگی خشکی دهان و داروهای افزاینده بزاق با تجویز پزشک استفاده کنید. با نخ دندان کشیدن، مسواک زدن و معاینات منظم دندانپزشکی از دندان های تان مراقبت کنید و جلوی پوسیدگی دندان و بیماری لثه ناشی از خشکی دهان را بگیرید.