یکی از هنجارهای فک که به دلایل مختلفی از جمله فشار ناشی از استرس، ملتهب شدن ماهیچه های جویدنی فک یا عادات بدنی رخ می دهد، تریسموس یا قفل شدن فک است. این مشکل می تواند بر ارتباطات اجتماعی، عملکرد روزمره و کیفیت زندگی برخی از افراد تاثیر گذار باشد و از باز شدن کامل دهان جلوگیری کند. به همین خاطر هم نباید نسبت به درمان آن بی تفاوت باشید. در ادامه مطلب برخی از شایع ترین علل های قفل شدن فک یا تریسموس را برای شما مورد بررسی قرار داده ایم.
آشنایی با تریسموس یا قفل شدن فک
تریسموس که با نام قفل شدن فک نیز شناخته می شود، در اثر انقباضات دردناک عضلانی گردن و فک که دامنه حرکتی فک را محدود می کند، به وجود می آید. مفصل فک یک نوع لولا بوده که فک پایین و بالا را به هم متصل می کند. قفل شدن فک یک عارضه ناگوار است که باعث ناتوانی در باز کردن دهان می شود. فردی که این عارضه را تجربه کند، نمی تواند دهان خود را کامل باز نماید. برخی از افراد معمولاً قفل شدن فک را نشانه عفونت کزاز می دانند، اما اسپاسم عضلانی قفل فک، می تواند ناشی از عفونت های پریودنتال، آسیب های فیزیکی، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی و حتی مصرف برخی داروها باشد.
آشنایی با تریسموس یا قفل شدن فک
بیشتر بخوانید: تجهیزات اندو دندانپزشکی
دلایل قفل شدن فک چیست؟
قفل شدن فک ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر افراد با سنین بالا، در معرض این خطر هستند. وقتی عضله در موقعیت فعال خود باقی بماند و نتواند شل شود، باعث تریسموس می شود. البته یک سری از شرایط خاص هم وجود دارد که احتمال این بیماری را افزایش می دهد. در ادامه به بررسی عوامل قفل شدن فک پرداخته ایم.
- عوارض بعضی از بیماری ها مانند سرطان گلو می تواند بر عملکرد فک تاثیر مستقیم بگذارد و موجب قفل شدن آن شود.
- استرس و اضطراب یکی دیگر از مهم ترین دلایلی بوده که باعث عدم حرکت مفصل فک می شود. پس باید تا حد ممکن از عوامل تنش زا جلوگیری کنید و از راهکارهای مناسبی برای مدیریت استرس، بهره بگیرید.
- در برخی از افراد ممکن است به علت عوامل ژنتیکی، قفل شدن فک رخ دهد.
- افرادی که جراحی فک انجام داده اند، به علت تغییر در ساختار یا حرکت مفاصل احتمال دارد با قفل شدن فک مواجه شوند. علاوه بر این، کشیدن دندان عقل هم می تواند بر روی تریسموس تاثیر گذار باشد.
- باز نگه داشتن دهان به صورت غیر طبیعی و خوردن غذاهای سخت نیز از سایر دلایل قفل شدن فک بوده که با درد مفصل همراه است.
راه های درمان قفل شدن فک
اگر چه قفل شدن فک به طور معمول بعد از گذشت ۲ هفته درمان می شود، اما بهتر است سریع تر از این زمان اقدام به درمان کنید. در حال حاضر روش های گوناگونی برای درمان تریسموس وجود دارد که در ادامه با آن ها آشنا خواهید شد.
طب سوزنی
یکی از روش های درمان قفل شدن فک، طب سوزنی است. این روش درمان، برای استراحت عضلات و تسکین درد فک بسیار مفید بوده و به بهبود شدن تریسموس کمک زیادی می کند.
تغییر رژیم غذایی
رژیم غذایی هم در درمان قفل شدن فک تاثیر بسزایی دارد. از این رو توصیه می شود تا زمان درمان تریسموس، از غذاهای ترد و سفت پرهیز کنید و بیشتر در برنامه غذایی تان از غذاهای نرم و مایعات استفاده نمایید.
استفاده از دستگاه کشش فک
برای درمان تریسموس می توانید از دستگاه کشش فک بهره بگیرید. این دستگاه بین فک پایین و بالا قرار گرفته و فیزیوتراپ حین استفاده از دستگاه، شما را راهنمایی می کند که چه زمانی کدام حرکت را انجام دهید.
حرکات فیزیکی موثر
به طور کلی برخی حرکات فیزیکی وجود دارد که برای درمان تریسموس موثر هستند. شما می توانید این حرکات را چند بار در روز تمرین و تکرار کنید. به یاد داشته باشید قبل از شروع، عضلات خود را با حرکات دایره ای دست به مدت ۳۰ تا ۴۰ ثانیه ماساژ دهید.
برای مثال؛ دهان خود را ۱۰ ثانیه تا جایی که می توانید باز نمایید و در همان حالت نگه دارید. این حرکت را باید ۵ بار تکرار کنید. یا این که گردن خود را به چپ، راست و بعد به جلو و عقب تکان دهید. همچنین می توانید دهان تان را تا آخر باز کنید و فک خود را به سمت راست حرکت دهید، سپس دهان خود را ببندید. بهتر است در طول روز، این کار را ۵ بار تکرار کنید.
راه های درمان قفل شدن فک
بیشتر بخوانید: عکس او پی جی (OPG) دندان چیست و چه کاربردی دارد؟
درمان دارویی تریسموس
برخی از افراد برای درمان قفل شد فک، به دکتر مراجعه می کنند و پزشک ممکن است برای درمان داروهای شل کننده عضلات فک، داروهای ضد اطلاعات یا مسکن تجویز کند. ترکیب داروهای ضد التهاب و کورتیکواستروئیدها می تواند در کاهش درد قفل شدن فک تاثیر بگذارد.
فیزیوتراپی تریسموس
این نوع شیوه درمان، معمولا شامل کشش و ماساژ فک است که باعث می شود درد فک کاهش پیدا کند و عضلات فک شل شوند.
مصرف منیزیم
دقت داشته باشید؛ بهترین ماده معدنی در تنظیم درد، منیزیم است. مصرف این قرص قبل و بعد جراحی دهان، میزان درد قفل شدن فک را کاهش می دهد.
گرما درمانی
در صورت قفل شدن فک می توانید، یک حوله مرطوب و گرم به مدت ۱۵ دقیقه روی فک قرار دهید تا جریان خون تقویت شود. این کار عضلات را شل می کند و درمان نیز راحت تر خواهد شد.
روش های پیشگیری از قفل شدن فک
در نظر داشته باشید فشار روحی و استرس می تواند منجر به قفل شدن فک شود. بنابراین با استفاده از تکنیک های مدیریت آرام سازی استرس مانند روش های آرامش بخش، یوگا، تمرینات آرام سازی عضلات گردن و فک، جلوی بروز این اختلال را بگیرید .
از جویدن یخ، سریع غذا خوردن، استفاده از دخانیات و جویدن غذاهای سخت که منجر به تشنج عضلات فک و در نهایت باعث قفل شدن فک می شوند، خودداری کنید. دوری از این عوامل می تواند در پیشگیری از قفل شدن فک، بسیار مؤثر باشد. سعی کنید با استفاده از تکنیک های خود مراقبتی مانند استفاده از کمپرس گرم و استراحت دادن به فک، جلوی قفل شدن فک را بگیرید.
تا حد امکان نیز از داروهایی که باعث قفل شدن فک می شوند، دوری کنید. اگر در هنگام خوابیدن دندان های خود را روی هم فشار می دهید، بهتر است حتما از محافظ دهان بهره بگیرید . علاوه بر این، در هنگام عصبانیت دندان های خود را به هم فشار ندهید.
روش های پیشگیری از قفل شدن فک
بیشتر بخوانید: تجهیزات تصویربرداری دندانپزشکی
عوارض قفل شدن فک
اگر قفل شدن فک در طولانی مدت ادامه داشته باشد، می تواند تاثیرات منفی روی سلامت عمومی بگذارد. در این بخش چند مورد از مهم ترین عوارض را برای تان ذکر کرده ایم.
- اغلب افرادی که دندان مصنوعی دارند، قفل شدن فک را تجربه کرده اند. این افراد معمولا در استفاده از دندان مصنوعی دچار مشکلات می شوند و نمی توانند دندان مصنوعی را به راحتی در دهان قرار دهند. همچنین باز و بسته کردن دهان نیز برای شان بسیار دشوار خواهد شد.
- اگر قفل شدن فک ناشی از عفونت باشد، ممکن است عوارضی همچون سلولیت به وجود آید. سلولیت یا همان تورم، قرمز شدن پوست، گرمای ناشی از عفونت و دردهای مرتبط است.
- قفل شدن فک در طولانی مدت، می تواند باعث بروز مشکلات مهمی در دهان و دندان شود. به عنوان مثال، امکان دارذ باعث آسیب به لایه مینایی دندان ها و حتی ترک خوردن دندان ها شود.
- از دیگر عوارض تریسموس، می توان به ناتوانی در باز کردن دهان به طور کامل و محدودیت در استفاده از مسواک اشاره کرد. این مشکل، بهداشت دهان و دندان را تحت تاثیر قرار می دهد و احتمال بروز عوارضی مانند بوی بد دهان، پوسیدگی دندان ها و حتی عفونت دهان و لثه را افزایش خواهد داد.
- تریسموس می تواند باعث سوءتغذیه هم شود. اگر نتوانید غذا را درست بجوید و قورت دهید، کاهش اشتها پیدا می کنید. این مشکل می تواند منجر به کمبود آب بدن و سوءتغذیه شود. برای پیشگیری از این مشکل، توصیه می شود بیشتر از مواد غذایی مانند سوپ استفاده کنید.
کلام آخر
قفل شدن فک یا تریسموس، وضعیت دردناکی است که باعث کاهش اندازه دهان به دلیل باز نشدن فک ها می شود. اکثر موارد تریسموس، موقتی هستند و فیزیوتراپی، داروها و سایر روش های درمانی دیگر می توانند عوارض قفل شدن فک را کاهش دهند یا از آن جلوگیری کنند. اگر زود برای درمان این بیماری اقدام نمایید، معمولا نتایج بهتری را خواهید دید.